Các vấn đề về đau cột sống thắt lưng

I. CHỨC NĂNG CỦA CỘT SỐNG:
Cột sống được cấu tạo bởi các đốt sống và đĩa đệm xếp chồng lên nhau. Cột sống được phân làm 5 đoạn được sắp xếp từ trên xuống dưới như sau:

1. Đoạn cột sống cổ : có 7 đốt sống cổ
2. Đoạn cột sống lưng: có 12 đốt sống ngực
3. Đoạn cột sống thắt lưng: có 5 đốt sống thắt lưng
4. Xương cùng : có 5 đốt dính liền nhau
5. Xương cụt còn gọi là xương đuôi (tailbone) dính thành một khối: có 4 đốt sống dính nhau một khối khó phân biệt

Tổng số có 33 đốt sống, tuy nhiên số đốt sống có thể thay đổi từ 32 đến 34 đốt do có khi thừa hay thiếu một đốt sống, thường xảy ra ở đoạn thắt lưng hay đoạn xương cùng.  

Chức năng của cột sống như sau:
·  Che chở tuỷ sống:
Trong cột sống có chứa ống sống dài từ sống cổ đến đoạn sống cùng, bên trong chứa tủy sống. Tủy sống tiếp nối não bộ ở bên trên, tủy sống và não bộ cấu tạo nên hệ thần kinh trung ương.
·  Vận động:
Vận động của cột sống thay đổi tùy vùng. Đĩa đệm là khối sụn giữa 2 đốt sống, giữa hai đốt sống còn có mấu khớp hai bên. Nhờ có đĩa đệm và mấu khớp mà cột sống có các vận động như gấp-duỗi, nghiêng phải-nghiêng trái và vận động xoay. Đoạn cột sống cổ sự chuyển động là phong phú nhất. Đoạn sống ngực vận động ít nhất vì các đốt sống ngực gắn với các xương sườn tạo thành lồng ngực nên vận động rất hạn chế. Đoạn sống thắt lưng chủ yếu vận động gấp và duỗi, đoạn thắt lưng trên thì có thể vận động nghiêng một ít.
·  Chịu tải trọng của cơ thể:
Phần cuối của đoan cột sống thắt lưng là chịu lực nhiều nhất nên bệnh lý thường xảy ra ở đoạn này
·   Che chở nội tạng:
     -  Đoạn cột sống ngực cùng với các xương sườn tạo thành lồng ngực che chở phổi và tim
     -  Đoạn cột sống thắt lưng cùng với các cơ thành bụng phía trước che chở nội tạng của bụng
II. BỆNH ĐAU CỘT SỐNG LƯNG:
Bệnh lý đau cột sống thắt lưng thường gặp với tần xuất 80% xảy ra ở tất cả mọi người trong đời của họ. Nguyên nhân của đau cột sống thắt lưng rất nhiều, nếu không kể các bệnh viêm nhiễm và chấn thương như do tai nạn giao thông hay té ngã thì đau lưng có thể do các nguyên nhân sau:
   - Tổn thương mô mềm như gân cơ, dây chằng do làm việc quá sức
   -  Lồi hoặc thoát vị đĩa đệm cấp tính do lao động sai tư thế
   -  Thoái hóa đĩa đệm và mấu khớp ở người lớn tuổi dễ dẫn đến bệnh lý thoát vị đĩa đệm và mất vững cột sống
Tính về thời gian bị đau lưng thì chia làm đau thắt lưng cấp tính và mãn tính:
  Ø  Đau thắt lưng cấp tính: đau < 4 tuần, thường do gắng sức hoặc do lao động sai tư thế
  Ø  Đau thắt lưng mãn tính : đau xuất hiện từ từ và tăng dần thường lâu hơn 4 tuần
Về điều trị:
  -  Đối với đau cấp tính: - cần nằm nghỉ - Chườm lạnh ngày đầu, các ngày sau chườm nóng – Thuốc giảm đau và dãn cơ – sau đó tập nhẹ nhàng duỗi cơ thắt lưng và cơ thành bụng
  -  Khám lâm sàng và làm xét nghiệm về hình ảnh để có chẩn đoán tổn thương thực thể
  -  Sau thời gian điều trị nội khoa không đở thì tùy tổn thương thực thể ví dụ thoát vị đĩa đệm, mất vững đốt sống hoặc hẹp ống sống thì có thể nghĩ đến điều trị phẫu thuật.
Cách phòng ngừa: 
  o  Trong sinh hoạt, lao động, thể thao cần giữ tư thế đúng
  o  Tránh khom cúi, ngồi xổm mà khiêng vác vật nặng
  o  Không ngồi một tư thế quá lâu
  o  Tập thể dục đều đặn, chú ý các động tác làm tăng cường sức mạnh các cơ quanh cột sống, nhất là chú ý tập căng dãn, duỗi cột sống thắt lưng.